In memoriam Jos Zuijderwijk

Natuurlijk was Jos graag bereid om 29 januari j.l op de gedichtendag, te komen optreden in Hoek van Holland. Organisator en dichter Ed van Berkel had mij om zijn e-mailadres gevraagd. Jos maakte tevens van de gelegenheid gebruik om een andere dichter aan te bevelen, Paul Roelofsen. ´Uit Koedijk. Geen Hoekenees en-of Westlander, maar wel een innemend mens en een prachtig dichter.` Zo was Jos, een eveneens prachtig dichter en een innemend mens die ook zijn collega-dichters een warm hart toedroeg. Ik kan me nog herinneren dat ik vorig jaar januari het poëzie-café in de Posthoorn (Den Haag) bezocht. Onder anderen Jos zou daar optreden. Om niet met lege handen te komen staan, had ik voor de zekerheid een paar gedichten van eigen makelij in mijn binnenzak gestopt. Want Jos kennende, zou ik wel eens kunnen worden overgehaald om bijvoorbeeld tijdens het open podium een gedicht voor te dragen, al was dat niet mijn intentie. Ik had een vooruitziende blik, ik was nog maar nauwelijks binnen of Jos stelde mij al voor aan de organisatie en nodigde mij uit tenminste een gedicht voor te dragen. Hij deed dat met zo veel charme dat ik onmogelijk kon weigeren. En achteraf heb ik er geen spijt van gehad. Jos was naar keuze een Westlandse Amsterdammer of een Amsterdamse Westlander. In Monster waren wij verbonden, hij kwam uit die plaats en ik woon er. In de hoofdstad kon je hem overal waar de poëzie werd gevierd, tegenkomen. Maar hij was ook niet te beroerd om naar onze contreien af te reizen, als er gedichten voorgedragen moesten worden. Jos was een dichter pur sang, een priester van de poëzie, die ons dichters regelmatig teksten van bekende en onbekende poeten voorschotelde omdat hij vond dat die de aandacht verdienden. Of hij ook werkelijk altijd haast had, weet ik niet. Maar hij maakte op mij wel die indruk, het was alsof hij altijd onderweg was, alsof hij zich voortdurend spoedde van het ene naar andere poëzie-evenement. Waar poëzie was, was Jos en waar Jos was, was poëzie.

Ik kan mij onze eerste ontmoeting nog heel goed voor de geest halen. Het was op een schrijversmarkt in de bibliotheek van Naaldwijk. Ik had mijn destijds enige dichtbundel en enige prozaboek zorgvuldig in veelvoud uitgestald op het mij toegewezen tafeltje. Het tafeltje schuin tegenover mij, bleef opvallend leeg. Die was bestemd een zekere Jos Zuijderwijk. Vlak voor de opening van de markt verscheen een in mijn ogen grote man in een blauw spijkerpak ten tonele. Zijn kale hoofd was bezweet en hij hijgde nog na. Hij was van station Holland Spoor komen fietsen. Jos liet de lading uit zijn plastic tas los op de lege tafel, diverse bundels van diverse dichters en veel met drukletters beschreven papier. Aan uitstallen deed hij niet, zodat alles een beetje op een onderuitgezakte stapel bleef liggen. Hij zocht een aantal vellen papier bij elkaar en spoedde zich naar een nabijgelegen supermarkt, om ze daar te kopieren. Van het resultaat maakte hij met behulp van een nietmachientje kleine bundeltjes die hij voor een euro per stuk te koop aanbood. Erg slim, ik begon al snel te vermoeden dat mijn dichtbundel te duur was. Jos gunde mij, het moet gezegd worden, in het begin nauwelijks een blik waardig. Maar toen hij even in mijn bundel bladerde sloeg hij om als een blad aan een boom, ik was geslaagd voor de test, ik was in zijn ogen een volwaardig collega-dichter. Een collega die gestimuleerd moest worden meer voor het voetlicht te treden.

Op 22 december 2014 schreef ik op facebook. ´Ik wil al mijn vrienden op facebook prettige kerstdagen toewensen en veel geluk in het nieuwe jaar.´
´Jullie van hetzelfde mr. Gé´ schreef Jos. Het was het laatste bericht dat ik van hem kreeg. In de kerstnacht, na een gezellig samenzijn met zijn zoons, stierf Jos. Op 3 januari trof een van zijn zoons hem dood op bed aan. Op maandag 12 januari werd hij op Zorgvlied in Amsterdam naar zijn laatste rustplaats gedragen. Dat hij zeer geliefd was in de hoofdstad, bleek wel uit het aantal mensen dat zijn begrafenis bijwoonde. De aula was te klein om iedereen te herbergen. Het is louter toeval dat de poëzie-avond in Hoek van Holland op 29 januari niet doorging en werd verplaatst. Maar ik vond het ook symbolisch.

Ik heb een paar dagen later onderstaand gedicht van Jos voorgelezen in datzelfde Hoek van Holland

Vaderlief ´t is niet meer

Geloof me of geloof me niet
mijn pa is uit zijn graf opgestaan
sprak me hedenmorgen aan

´Jos je hoort mij heus niet klagen
de engelen plassen wijn in kopjes
je ma voelt zich in d´r nopjes
ze wint met scrabble alle dagen

Maar wat daar aan gemis niet went
zijn mijn alicanten hemelsblauw
met korrels druipend van de dauw
Het duurt een eeuwigheid zonder krent´

Pa zei ik geheel van de wijs
het was het betere werk inderdaad
maar u weet hoe het op de veiling gaat
de druif was niet meer aan de prijs

Jos Zuijderwijk. Monster 16 januari 2010

Ik zal Jos erg missen, mensen als Jos moet je met een lantaarntje zoeken.
Gé Ansems