Roerige onderduikgeschiedenis

Historisch boekwerk over Joodse broers

Twee ‘puberende’ jonge Joodse broers uit Scheveningen verslijten tijdens de Tweede Wereldoorlog een tiental onderduikadressen. Verschillende keren weten de tieners op het nippertje uit handen van de bezetter te blijven. Ze schuilen in Den Haag en omstreken, in Baarn, Delft en uiteindelijk op een boerderij in Schipluiden, waar ze zelfs niet worden ontdekt als op die boerderij soldaten zijn gestationeerd. Henk Brabander (1933) en schrijver Dennis Koopman (1987) hebben deze boeiende geschiedenis in woord en beeld vastgelegd in een boek dat in november 2013 is verschenen.

HerdenkenOnderduiken
Verslagen van broers Bernard en Jaap Matz – nog in leven en wonend in Israël – en andere betrokkenen zijn samengevoegd tot een indrukwekkend geheel. De titel van het boek is: Stille Helden. Rijk geïllustreerd met  fotomateriaal wordt in het boek de sfeer geschetst van de Joodse gemeenschap in Scheveningen en Den Haag, het Joodse onderwijs in de eerste oorlogsjaren en de spanning in het ‘verzet’. De broers verblijven onder andere bij een ‘moffenhoer’ in Baarn, bij de Delftse eigenaars van een kermisattractie, en bij een boerengezin in Schipluiden. Bij deze familie Van Vliet verblijven ze de laatste twee jaar van de oorlog.

De periode ná de oorlog ontbreekt ook niet in het boek. De broers emigreren naar Israël. Het blijkt dat hun ouders en jongere zusje de oorlog niet hebben overleefd. De vele initiatieven van het Yad Vashem-museum in Jeruzalem komen aan bod: zowel het eren van de slachtoffers als het onderscheiden van ‘oorlogshelden’ wordt beschreven. Dit maakt deze oorlogsgeschiedenis compleet: een inspirerende reconstructie van een aangrijpende historie. Het specifieke relaas van de twee broers vertelt het verhaal van een generatie.