Ik zit helemaal vol van je
En toch ben ik je meer dan zat
Dat je altijd weer terug komt,
daar kan ik op vertrouwen
maar dan heb ik alles ook wel gehad
Je zit in mijn hoofd, de hele dag
en ik vervloek je, je bent verdomd
en zo ongelooflijk ongezond
en je bezorgt me eerder tranen dan een lach

Zo lastig om van je te houden
Wat ben ik toch weer heerlijk verkouden

©Dennis Koopman

Dan herdenken wij de doden
van de oorlog die ooit was
Wie en waarom zij zijn gestorven
door wie en vooral: waardoor
De ideologie van dat ene, onbestaande ras
en dat mensen toen hun menselijkheid vergaten
met gevolgen die nooit vergeten mogen worden

Dan denken we aan hoe ze zijn gestorven
Zij die heldhaftig in de slopende strijd
vochten voor die notie van ware vrijheid
Zij die als beesten op elkaar gestapeld
tot het laatst geloofden in hun eigen god
En zij die misschien anders nog
onverwachter hun laatste einde vonden

Dan denken we wie er zijn gebleven
Aan het verdriet, de vraag waarom
Vooral aan de kinderen van slachtoffers en daders
Wat ze dachten, voelden tot in decennia daarna
En wat er over hen gedacht en gevoeld werd
Steun en medelijden of juist vooroordelen, haat
De individueel gedragen last
van een hele generatie
verenigd door naïeve generalisatie

Dan denken we aan jong en oud,
aan woord en daad, oorzaak en gevolg,
aan levens die niet geleefd zijn
aan liefde die niet gevoeld is
Aan vaders, daders die later wél vol tranen,
vol trauma aan hun daden dachten,
schuld, straf en spijt op zich namen,
de tijd terug wilden draaien
Wat wij werkelijk in hun schoenen hadden gedaan
of wij hen zouden moeten vergeten
of wij hen zouden moeten vergeven
of wij hen werkelijk zouden kunnen vergeven

Dan denken we aan goed en fout
en of er wel verschil bestaat
Een grens of slechts een grijs gebied
dat iedereen kent maar niemand echt ziet
en waarover niemand praat

Dan herdenken wij de doden
van de oorlog die ooit was
Ik herdenk ze in gedachten
met velden vol miljarden mooie bloemen
en nog zo veel meer vragen, zaken, dingen
die ik nu niet kan benoemen
die ik nimmer wil bezingen

Twee minuten stilte is nooit lang genoeg
Ook daarvoor komt het einde
veel en veel te vroeg

©Dennis Koopman

De gekste dingen onderweg. Verlaten scootmobiel bij een bushokje. Achteruit rijdende tractor. Sleutelbos op het midden van de autoweg. Krant vastgemaakt aan een ballon. Eenzame handschoen voor schoenenwinkel.
Nee, dat laatste was niet zo heel gek. Handschoenen zwierven wel vaker rond, dit seizoen dan. Nog iets vaker en het was mode.
Ook in de bus de gekste dingen. Bijvoorbeeld: vrouw met knoflook in haar vuist geklemd, en een blik bier dat uit haar plastic tas rolt. Ik die het voor haar opraapte. Verder vooral gekke dingen te horen. Twee prachtig opgemaakte meiden die de voetbalwedstrijd van gisteravond bespraken. De buschauffeur aan het bellen met Albert Heijn. Bejaard echtpaar in gesprek over bezoeken van Lowlands. Kind dat aan moeder vraagt hoe je zo ‘rond’ kan zijn als een van de andere passagiers. Moeder die zegt: betovering. Gezette vrouw in kwestie die toevoegt: ‘Ja, ik moet altijd teveel eten.’
Chipkaart werkt niet. Zwaai naar chauffeur die niet reageert. Wind in mijn gezicht, het regent sneeuw.
Ik heb de beker van de Starbucks nog in de hand. Vandaag heb ik me Stefan gedoopt.
Heeft niet geholpen. De American Latte van Stefan gaat de eerstvolgende prullenbak in. Die vind ik pas in het verzorgingstehuis. Baliemedewerkster lijkt me te herkennen. Is er tenminste nog iemand.
De deur van haar kamer staat op een kier. Ze zit voor het raam. Geen begonia’s, maar van alles. Fuchsia, viooltjes, narcissen.
Muziek op classic fm. Tv staat aan met het geluid zacht. Verder: rommeltje. Vaat, kleren, boeken, kranten, kaartspel, leesbrillen.
‘Goedemiddag,’ zeg ik zacht.
Ze kijkt op. ‘Ha, eindelijk. De tv doet het niet.’
Ik wil zeggen van wel, maar zie dan de afstandsbediening op tafel, de batterijen eruit. Liggen op het nachtkastje. De godin Venus mag weten waarom.
Ik doe ze weer terug, druk het klepje dicht. Zet tv op stand-by.
‘Nee, hij moet juist aan.’ Ik geef haar de afstandsbediening. Ze kijkt ernaar, legt hem neer.
‘Wie bent u?’ vraagt ze.
‘Ik kwam uw afstandsbediening maken. Mijn naam is Guido.’ Ik ga op het bed zitten, zij zit nog op haar stoel.
‘Wilt u daarvan afgaan. U bent klaar, u hebt uw werk gedaan.’
‘Zal ik niet een beetje opruimen,’ zeg ik. Ik begin met de vuile bekers, kopjes en bordjes. Ze protesteert niet. In de keuken begin ik met de afwas. Als dat bijna af is, komt ze in de keuken. ‘Ik vind het fijn dat u dit doet, maar wie bent u?’
‘Mijn naam is Leo,’ zeg ik dit keer. ‘Ik kom u helpen met de vaat en neem strak uw vuile vaat mee.’
‘Zo heette mijn man ook. U lijkt wel een beetje op mijn man.’
‘Dat weet ik. Waar is uw man?’
‘Hij werkt bij de gemeenteraad, dus daar is hij nu. Hij kan elk moment terugkeren.’
Ze gaat naar de wc, waar later ongegeneerd toiletgeluiden vandaan komen. Ik verzamel de was, kijk in de provisiekast en koelkast. De beschimmelde Philadelphia en de verlopen vanillevla gooi ik weg. Op een notitieblokje schrijf ik een boodschappenlijst.
Als ze het voor de derde keer vraagt, heet ik David en voeg ik toe: ‘Mag ik je pinpas? Twee zeven één drie toch? Dan ga ik weer boodschappen voor je doen.’
‘Wat een brutaliteit jongeman!’ roept ze uit. Als ik een crimineel zou zijn, zou het me niet lukken haar te misleiden, dat stelt me nog een beetje gerust. Ze wil niet toegeven dat ze eigenlijk niet weet wat een pinpas is, of dat ze ook haar pincode niet meer kan herinneren. Haar pinpas zit in mijn portefeuille en zelfs als die daar niet zat, zou ik haar boodschappen betalen.
Ze zit gevangen in een betovering die speelt met haar gevoel voor tijd, een warboel maakt van haar herinneringen. Kon ik door een kus of een knuffel de betovering maar verbreken.
Toch kus ik haar op haar voorhoofd als ik wegga.
Waarom lukt het mensen wel om voor anderen te zorgen, maar komen ze er belabberd vanaf als ze de zorg voor zichzelf zouden moeten evalueren? Dat vraag ik mezelf af tijdens de boodschappen. Ik heb er geen antwoord op. Omdat het dit alles nog een beetje zin geeft. Ook al wordt het steeds vergeten, los ik – misschien net als haar – op in anonimiteit. De andere gedachte die in mijn hoofd rondspookt, is er één van ergernis. Ergernis aan de georganiseerdheid van de hele supermarkt. Wat een contrast met de busreis.
Als ik terugkom met de boodschappen, vraagt ze het nog één keer. Ze wil zich er nog steeds niet aan overgeven, zie ik aan het ongeloof en de radeloosheid in haar ogen als ik haar eindelijk naar waarheid antwoord: ‘Ik ben Anthonie, je zoon. Maar dat vergeet je steeds.’

©Dennis Koopman

Al lang vóór die ukelele, met die ene snaar
verlangde hij naar een gitaar;
tastbaar, kwetsbaar, vol beweging, bloot,
bood het zowel redding als gevaar

De snaren op een echte gitaar
openden een wereld die hij was vergeten.
Akoestisch leerde hij wat hij niet langer mocht weten.

Hij kon al praten, nu leerde hij spreken,
in kleuren: blauw, groen, rood, paars, oranje, geel.
Zijn gitaar werd een penseel
waarmee klanken als vleugels werden uitgestreken.

Zelfs als zijn gitaar buiten bereik was, buiten zijn zicht,
lokte hij uit tot een gesprek, zond hij hem bericht
van wat er verzwegen sluimerend ronddwaalt in zijn geest,
van wat veel te verlegen verscholen is geweest.

Hij zocht hij grip op de sterren, zicht op het duister
en de snaren op die eerste echte gitaar
waren te intiem voor de boodschap van zijn keuze.
Elektrisch werd zijn evangelie een melodieuze.

Eindelijk was daar wat hij altijd al wilde zeggen,
altijd al verzon
maar nooit durfde te verwoorden,
omdat niemand het ooit hoorde,
omdat hij er de taal niet voor vinden kon.

Nu spreekt hij een taal die iedereen verstaat:
gevoelig, euforisch, dierlijk, hartstochtelijk of kwaad.

Tegen zijn moeder, in het hiernamaals aan ’t verdwalen,
zegt hij dat hij haar zo dolgraag dichterbij wil halen.

Tegen zijn vader, wiens vroegere daden hij veracht,
zegt hij dat hij – toch – nog steeds op zijn erkenning wacht.

Tegen zijn broer, voor wie hij door het vuur wil gaan,
zegt hij streng: “Ga nu maar op je eigen benen staan.”

Tegen elke vrouw, door hem bemind of nog te beminnen,
stamelt hij: “Ik wil eindeloos opnieuw beginnen.”

Tegen de wereld, zo grauw verdeeld in zwart, en wit
zegt hij: “Laat de frisse regenbogen zien die je bezit.”

Tegen de nachtmerries, gister in zijn dag verborgen,
schreeuwt hij dat hij hen verenigen wil met de dromen van morgen.

Tegen zijn depressies, zijn angsten, zijn donkere wolken,
lacht hij dat ze vol licht en onbewust zijn levenslust vertolken.

Tegen zijn verslavingen, een onverzadigbaar tekort
fluistert hij dat hij, dit keer, hun heer en meester wordt.

En tegen zijn gitaar streelt hij agressief
met die twee zo veel geprezen handen:
Dat het alles is wat hij vast wil houden, los wil laten
Zwijgend zal hij ermee blijven praten
tot zijn vingers blauw zijn, tot zijn vingers branden.

Maar zelfs met alle snaren van al zijn gitaren
blijft er een gebrek in het gesprek,
een woord dat zijn gitaar ontwijkt,
een klank die niemand nog kon maken
en het risico dat dat ene geluid voor altijd kwijt zal raken.

En altijd die gedachte, ondanks het gemis:
“Het gesprek zal doorgaan als hij er niet meer is.”

©Dennis Koopman